Fa'ama'i pipisi o manu felelei
Mataupu Faavae

Fa'ama'i pipisi o manu felelei

O manu felelei e mafatia i faʻamaʻi pipisi e le itiiti ifo nai lo pusi poʻo maile. O le mea lea, e tatau i le tagata ona masani i faʻamaʻi autu ma o latou faʻaʻailoga ina ia aua neʻi faʻaumatia le taimi ma faʻafesoʻotaʻi vave se fomaʻi.

Fa'ama'i pipisi o le Circovirus - PBFD (Psittacine beak and feather disease) po'o le parrot circovirus PsCV-1 - o se fa'ama'i e mafua mai i se siama o le aiga Circoviridae e fa'avaivaia ai le puipuiga o manu felelei, fa'aleagaina fafo le gutu, matiuu ma fulufulu. O le ma'i e sili atu ona faigata mo moa ma sega laiti.

Auala o faʻamaʻi

O le puna o faʻamaʻi o le feʻau o manulele ma isi vai latou te faʻamama. I totonu o le siosiomaga, o le siama e matua mausali, tumau mo le 6 masina, ma i lenei tulaga, o isi manulele e mafai foi ona afaina e ala i mea tau tausiga, fale, meaʻai, vai.

O auga

O faʻailoga e eseese ma e tele lava e le faʻapitoa, o lona uiga, o nisi taimi e le vave mafai ona masalomia se circovirus. E ui lava i lea, e tatau i le tagata ona gauai atu i le soifua maloloina o lana seka. O fa'ailoga lapatai e aofia ai:

  • Fa'asaunoa ma le vaivai
  • tuinanau faaitiitia
  • Faanoi ma manava tatā
  • Goiter fula
  • Suiga o matiuu ma gutu
  • Li'u lanu ma le tupu tele o aano gutu
  • le mautonu
  • Fa'atupu fulu fa'aletonu, pupuu, fa'a'umi'umi fulu
  • O fulu e matua mago ma malepe
  • E ono leiloa atoa fulufulu
  • O le pa'u e amata ona manifinifi, mu, ma avanoa mo faʻamaʻi pipisi
  • O le afaina e mafai ona afaina ai le gutu gutu

E ese mai i le tauina e le tagata lava ia – e le se’i e le sega ona lava fulu ma manu’a ia te ia lava – e sese le tuputupu a’e o le fulu ma pa’u i fafo. O le auala pito sili ona faigofie e iloa ai le eseesega o le PBFD mai le fa'amea e le tagata lava ia pe afai e leai ni fulu ma i vaega o le tino o le manulele e le mafai ona maua i le gutu, e pei o le ulu.

Ituaiga o le faama'i

O le vaitaimi o le faʻamaʻi o le faʻamaʻi, o lona uiga, o le taimi mai le taimi e ulufale ai le pathogen i le tino o le manulele seʻia oʻo i le faʻaalia o faʻamaʻi muamua, e mafai ona amata mai i ni nai vaiaso i ni nai tausaga. E faʻalagolago i le tele o mea: tulaga o loʻo ola ai le manulele, tausaga, faʻamaʻi o loʻo i ai, puipuiga. E lua ituaiga o faʻamaʻi: ogaoga ma le tumau. 

  • I le tulaga mataʻutia, e vave ona tupu le faʻamaʻi, o faʻamaʻi totonu e taua tele ma mate le manulele i se taimi puupuu. E le lava le mana'o, pa'u le mamafa, pua'i ma manava manava, gau po'o le fa'aletonu o fulu - e masani lava o le fulu, o fulu lapopo'a e ma'ale'ale ma faigofie ona pa'u'u, vaivai ma le atuatuvale. 
  • I le tulaga masani, o le faagasologa e paie, tumau mo masina ma tausaga, i se taimi e mafai ai e le tagata ona vaʻaia fafo le faʻaleagaina: tupu aʻe le masani o fulufulu, faʻaleagaina o matiuu ma gutu. Faatasi ai ma lenei fomu, e mafai foʻi ona mate le parrots, ae e masani lava mai se faʻamaʻi lona lua, lea e faʻapipiʻiina i luga o le faʻamaʻi faʻavae e faasaga i tua o le faʻaitiitia o le puipuiga.

Diagnostics

E mafai ona fai si faigata o su'esu'ega. Circovirus masquerades e pei o isi faʻamaʻi ma ona faʻailoga, ma e masani ona amata ona togafitia e tagata e ona le manulele mo parasites, pe mafaufau e uiga i le le lava o vitamini i le taumafataga, ma misia le taimi. Faatasi ai ma faʻailoga o soʻo se faʻamaʻi i manulele, e sili atu le faʻafesoʻotaʻi o se fomaʻi, o le a aoina ma le faʻaeteete faʻamatalaga i faʻamatalaga e uiga i le ola ma le maʻi o se kaka, ma faia ma le faʻaeteete se suʻega. 

  • Atonu e mana'omia se su'ega o le toto biochemical.
  • Fa'amaonia circovirus e PCR. O lenei metotia e mafai ai ona e faʻatatauina le i ai o se faʻamaʻi pipisi. E ave le lapisi mo su'esu'ega po'o fusu mai le goiter, fai se biopsy o le pa'u po'o le fulu.
  • E mafai fo'i e le foma'i ona su'e ni su'ega mo su'esu'ega fa'ata'oto e fa'asa'o ai le pala ma swabs mo isi fa'ama'i siama ma viral.

Afai e mate le manulele, ma o isi manulele e nonofo i lou fale, e taua le faia o se autopsy pathological, o le a fesoasoani foi i le faia o se suʻesuʻega ma fesoasoani e laveai isi tagata.  

Va'aiga, togafitiga ma puipuiga

O le faʻataʻitaʻiga mo le suʻesuʻeina o le circovirus e faʻaeteete, talu ai e leai se togafitiga faʻapitoa ma tui lelei. Fa'alagolago i le kosi, e mafai ona mate le sega i totonu o ni nai aso po'o ni nai tausaga, ae ua fa'amatalaina fo'i mataupu o le toe fa'aleleia mai fafo. Ae ui i lea, e mafai ona faʻaauau pea le faʻaesea o le siama, o lea e tatau ai ona faʻaesea le maʻi. Manaomia:

  • Fausia tulaga lelei e ola ai le manulele, saunia meaai fou ma vai, vitamini ma minerale.
  • Taofi i lalo ole fa'atupuina ole fa'ama'i lua. 
  • Fa'aesea le tagata ma'i mai tagata soifua maloloina. 
  • Faia le tumama ma le tumama o le sela.

Pe a faʻatau se manulele fou, e tatau ona ave se PCR e faʻateʻaina ai le taʻavale, ae e mafai ona faʻateʻaina atoa pe a faia ni suʻesuʻega se lua ma se vaeluaga o le tolu masina. E le gata i lea, aua nei galo e uiga i karantina. O lenei mea o le a puipuia ai lafumanu e le gata mai le circovirus, ae mai isi faʻamaʻi. E sili atu le aua le misia faiga puipuia i le tulaga o deworming ma togafitiga mai parasites fafo, talu ai o le puipuiga o le manulele e faalagolago, faatasi ai ma isi mea, ia i latou.

Tuua se tali