O vaitau autu o le olaga o pusi
pusi

O vaitau autu o le olaga o pusi

 O se pusi i lona atinaʻe e alu i le tele o vaitau: pepe, tamaititi, talavou, matua, matua. E tatau ona e iloa e uiga i lenei mea ina ia e malamalama atili i lau fagafao ma tausia lelei o ia i laʻasaga uma o le olaga.

Pusi pepe (e oo i le 4 vaiaso)

A fanau mai se pusi, e tusa ma le 100 kalama lona mamafa. E fanau mai le pepe e tutuli ma tauaso, ae lagona le mafanafana o lona tina ma taumafai e tolotolo latalata. I aso muamua e lua, e taua tele mo se pusi ona inu "susu muamua" (colostrum), aua o loʻo i ai faʻamaʻi puipuia talafeagai. E oo lava i pusi i le 1 le matua o le aso e mafai ona mumu. I le vaiaso muamua o le olaga, o pepe e momoe pe susu susu. Ma i le 1 aso e toetoe lava faaluaina lo latou mamafa. I le 7 vaiaso, e amata ona pupula mata ma faʻasaʻo o latou taliga. Ae latou te le o vaai lelei lava. O mata o pepe e lanu moana ma toe sui lanu mulimuli ane. Ua i ai i le lua vaiaso o le matua e aoga le amata fegalegaleai ma se pusi: pikiina ma le faaeteete ma talanoa i se leo alofa. I le 2 vaiaso, e aʻoaʻo ai pusi e tu i luga o latou vae ma fetolofi. E amata su'esu'ega tuto'atasi muamua o le si'osi'omaga. I le 3 vaiaso, e matala atoa mata ma aliali mai nifo susu. O le lagona o le paleni e atiaʻe, o tamaʻi pusi e taʻalo le tasi i le isi, faʻatulaga ni fusuaga malie. O tamaiti laiti i lenei tausaga o loʻo aʻoaʻoina e etoeto i latou lava. 

Amata o se pusi (5 - 10 vaiaso)

I le 5 vaiaso, o pusi e faʻaleleia lo latou lagona paleni, ma o lagona uma o loʻo galue i le malosi atoatoa. Ua amata ona tofo pusi mea'ai malo, fa'aauau pea ona tupu nifo susu. Fa'ata'ita'i pepe e ala i le tanuina o taunuuga o lo latou ola i totonu o le fata ma olo ona puipui ma lalo. I le 6 vaiaso e amata ai e le tina ona "susu" le fanau, ma i le 9 vaiaso o tamaʻi pusi ua atoatoa i meaʻai tutoatasi. O le mamafa o le pusi 7-vaiaso le matua e toetoe lava 7 taimi lona mamafa fanau mai. I le 7 vaiaso, e maua e le pepe se seti atoa o nifo susu. O tamaʻi pusi e faʻatulagaina taʻaloga tulimanu, fusuaga malie ma amata ona faʻavae se faʻatonuga. I le 10 vaiaso, ua maua e le pusi le malosi ma le alofa tunoa o se pusi matua, tamoe ma le mautinoa, osooso ma aʻe.

Pusi laititi (3 – 6 masina)

O mata o le pusi e suia le lanu i le "matua", ma ua mafai ona iloa manino le lanu o le peleue. E sui nifo susu i nifo tumau. I le 4 masina (e tusa ai ma nisi o tagata atamamai, e oʻo lava i le taimi muamua), o le "faʻamalama faʻaagafesootai" e tapunia, ma faʻamautu uiga ma uiga o le pusi. I le 5 masina e amata ona makaina e pusi le teritori, ma tuʻu ai "faailoga" manogi. I le 6 masina, e aliali mai faʻailoga o le matua faʻafeusuaiga. O nisi e mana'o e fa'amama se fagafao i lenei tausaga ina ia puipuia ai le toe gaosia e le mana'omia.

Talavou ole pusi (7 – 12 masina)

O loʻo tuputupu aʻe pea pusi, ae o loʻo faʻagesegese le tuputupu aʻe. E o'o atu pusi i le matua fa'afeusuaiga. O pusi uumi-uluulu latou te maua le umi o le peleue tumau. E fa'atulaga e le pusi se masaniga manino mo ia lava, e masani i le si'osi'omaga ma isi fagafao.

Pusi matua (sili atu i le 1 tausaga le matua)

I le avea ai o se tulafono, e maua e le pusi le maualuga o le olaga mai le 1 tausaga i le 9 tausaga. Ae ui i lea, o lenei polokalame e naʻo le faʻatatau, ma e tatau i fagafao taʻitasi se "fua" taʻitasi. Afai e te tausia lelei le pusi ma o loʻo soifua maloloina, o le a ia faʻafiafiaina oe i le fiafia ma le gaioiga mo le tele o tausaga. Faailoga o le soifua maloloina o le pusi: mama, mata manino, ofu iila, gaioiga, faʻamalosi, faʻamalie. Ole vevela ole tino ole pusi e masani lava ile 38,6 – 39,2 tikeri. Aua nei galo o le mafaufau lelei o se pusi e le itiiti ifo le taua nai lo le tino. I se si'osi'omaga o le alofa ma le leai o se fa'alavelave, e maua e le pusi avanoa uma e tumau ai le soifua maloloina ma mataala mo se taimi umi. Ina ia malamalama atili i le tulaga o se pusi, e mafai ona e faʻatusatusa le matua o lau fagafao ma se tagata. O se tasi o filifiliga fa'atatau:

Tausaga o le pusi

Le matua talafeagai o le tagata

Tausaga o le pusiLe matua talafeagai o le tagata
1 tausaga15 tausaga12 tausaga64 tausaga
2 tausaga24 tausaga14 tausaga72 tausaga
4 tausaga32 tausaga16 tausaga80 tausaga
6 tausaga40 tausaga18 tausaga88 tausaga
8 tausaga48 tausaga20 tausaga96 tausaga
10 tausaga56 tausaga21 tausaga100 tausaga

Tuua se tali